Dokumentem urzędowym szczególnego rodzaju, mającym na celu potwierdzenie dokonania czynności prawnych (gdy wymagają tego przepisy bądź ustalone to zostało przez strony) jest akt notarialny. Jego forma nie jest jednoznacznie określona, ale stanowi dokument piśmienny, sporządzony przez notariusza i redagowany pod względem koncepcji prawnej w dostosowaniu do woli stron i zgodnie z wyrażoną wolą. Po sporządzeniu i przed podpisaniem akt notarialny musi być zawsze odczytany, aby strony mogły ewentualnie wnieść zastrzeżenie, a także aby można dokonać poprawy treści.
 

Kto może przygotować akt notarialny?

Takie uprawnienia posiada wyłącznie notariusz jako osoba zaufania publicznego i uprawniona do dokonywania czynności notarialnych. Dokument może zostać sporządzony przez polskiego konsula, ale tylko w wyjątkowych warunkach i po uzyskaniu od ministra sprawiedliwości pisemnego upoważnienia wydanego na wniosek ministra spraw zagranicznych.
 

Akt notarialny a nieruchomości

W branży nieruchomości niektóre czynności prawne muszą być dokonane pod rygorem nieważności, co oznacza, że czynność bez zachowania tej formy może być bezwzględnie nieważna. Do takich czynności można zaliczyć między innymi:
- umowy zniesienia współwłasności nieruchomości,
- umowy zniesienia wspólności spółdzielczego własnościowego prawa,
- zbycie lub nabycie nieruchomości,
- ustanowienie lub zbycie prawa użytkowania wieczystego,
- ustanowienie ograniczonych praw rzeczowych, m.in. hipoteki, użytkowania, służebności,
- ustanowienie odrębnej własności lokalu ( w tym mieszkalnego),
- zbycie lub nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu,
- umowy o dział spadku w skład, którego wchodzi nieruchomość.

Przy sporządzaniu aktu notarialnego notariusz zachowuje szczególną staranność. Nie obowiązuje ustalony odgórnie cennik przygotowania aktu notarialnego. W rozporządzeniu ministra sprawiedliwości w sprawie taksy notarialnej istnieje zapis informujący, iż wysokość opłat jest uzależniona od wartości przedmiotu czynności notarialnej, ale nie może przekraczać wysokości opłat, o których mowa w Rozdziale 1, § 3, Dz. U. z dnia 29 czerwca 2004 roku.